Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Nee, mijn boek is niet verfilmd (of toch?)

Ik ben het een beetje zat. Dat mijn boek over Walraven van Hall de basis vormt voor Bankier van het verzet; geen punt. Maar doe dan niet alsof die biografie totaal geen rol speelt bij het maken van de speelfilm.  

Het is alweer een jaar of tien geleden dat Rutger Hauer aankondigde een Engelstalige speelfilm te willen regisseren over Walraven van Hall, de Zaanse verzetsheld die door velen wordt gezien als de spin in het web van de Nederlandse illegaliteit. Aangezien ik Van Halls leven had geboekstaafd, namen de twee door Hauer uitgekozen beoogde scenarioschrijvers contact met me op. Begrijpelijk, er bestond geen ander levensverhaal van enig formaat over de Nederlandse aanvoerder van de ondergrondse. We maakten een rondje door Zaandam. Ik wees plekken aan die belangrijk waren in het leven van de Zaandamse bankier/verzetsman. En ik beantwoordde vragen. Waren er destijds NSB’ers binnen de familie Van Hall? Gebruikte Walraven wapens tijdens zijn illegale jaren? Had hij ooit een buitenechtelijke relatie? En zo verder.

De scenaristen in spe waren eerlijk: het was lastig om het merendeels ‘papieren’ verzet van de hoofdpersoon te verfilmen en ze zochten daarom naar smeuïge details. Ik moest ze teleurstellen: Van Hall was uitermate heldhaftig en balanceerde regelmatig op de rand, maar veel sappigs in de vorm van schietpartijen en seksuele escapades zat daar niet bij.

NL Film

De film die Rutger Hauer wilde regisseren kwam er nooit. Iets met geldgebrek, begreep ik. In het najaar van 2011 vernam ik dat er wellicht toch nog een speelfilm zou uitkomen over ‘Wally’ van Hall. NL Film, een van Nederlands grootste productiebedrijven, had zich over het verhaal ontfermd. Ik stuurde het bedrijf een mailtje. “Indien NL Film met het oog op het produceren van de film geïnteresseerd is in mogelijke bronnen en archieven, geschikte filmlocaties en andere informatie die de research vergemakkelijken, kan daarover desgewenst contact met mij worden opgenomen”, schreef ik. Nog dezelfde dag kwam er een hartelijke reactie: “Wij stellen dit erg op prijs. Uw mail stuur ik hierbij door naar Sytze van der Laan die momenteel gesprekken voert met de researcher die voor ons aan deze film werkt. Hij neemt in de toekomst graag contact met u op.”

Het bleef een half jaar stil aan de andere kant van de lijn. Toen vroeg ik schriftelijk of er al iets meer bekend was. “Ik heb uw mail doorgestuurd naar Sytze van der Laan. Hij neemt contact met u op”, luidde het dit keer iets kortere antwoord. Inmiddels zijn we vijf jaar verder. Sytze van der Laan, door NL Film ingehuurd als producent van de film, zoekt blijkbaar nog altijd naar mijn digitale adres of telefoonnummer. Of wellicht had hij het te druk met de afwikkeling van zijn directeurschap bij de Nederlandse Film- en Televisie Academie, dat kan ook.

Gaandeweg vernam ik steeds vaker dat mijn boek een rol speelde bij het financieren en maken van de miljoenenfilm. Een lid van de familie Van Hall vertelde dat de enthousiaste producent bij haar op bezoek kwam met mijn biografie in zijn hand (“Het zat helemaal vol geeltjes.”). Schrijfster Jessica Durlacher bestelde mijn boek. Ze ging daarmee vervolgens samen met ega Leon de Winter op bezoek bij toenmalig bankdirecteur Gerrit Zalm, in een poging om geld los te peuteren voor de film. En Marieke van der Pol had het boek uiteraard ook naast haar computer liggen toen ze het script schreef voor Bankier van het verzet.

Peter R. de Vries

Iedereen kan de literatuur en archieven induiken en daar op zoek gaan naar Van Halls levensverhaal. Zolang er in Bankier van het verzet geen scenes voorkomen die alleen ik kon schrijven -dankzij exclusieve bronnen bijvoorbeeld-, staat het een ieder vrij om Van Hall vorm te geven zoals hij of zij wil. Toen er enkele jaren geleden een film werd gemaakt over de ontvoering van Freddy Heineken verkondigde Peter R. de Vries dat het script gebaseerd was op zijn publicatie over die ontvoering. Hij zei juridische stappen te overwegen, maar uiteindelijk is het daar nooit van gekomen. De Vries besefte waarschijnlijk dat hij het in de rechtbank zou afleggen.

Begin 2017 startten de opnames van de Van Hall-film. De hoofdrollen zijn in handen van goede acteurs. Barry Atsma speelt Walraven, Jacob Derwig diens broer Gijs. In Van der Pols scenario had ik ook wel vertrouwen. Zij heeft, onder meer met De Tweeling, bewezen uitstekende scripts te kunnen schrijven. Hopelijk is haar verhaal overeind gebleven bij de opnames, die eind april eindigden. Laten we het er op houden dat ik mijn twijfels heb. Het aantal via Facebook en Twitter verspreide foto’s van filmscènes waarop geweren en pistolen in beeld zijn, is ontelbaar. Een betrokkene beschreef hoe voor het oog van de camera tezamen met Walraven van Hall een vrouw werd geëxecuteerd, daar waar dat in werkelijkheid niet plaatsvond. Er kwam een fictieve naam voorbij van een belangrijke bijrolspeler. Barry Atsma poseerde op Twitter met een stevige gezichtswond, een blessure die Van Hall tijdens zijn oorlogsjaren niet had. Enzovoort.

Tweet

In het voorjaar van 2017 raakte ik in gesprek met een dame die betrokken is bij de distributie van de Van Hall-film. Ze toonde me enkele foto’s waarop Jacob Derwig op de filmset door mijn boek bladert. Het was de zoveelste aanwijzing dat de filmploeg en de publicatie nooit ver van elkaar verwijderd waren. In diezelfde week plaatste Barry Atsma een tweet met een foto van mijn boek. Het bericht bleef nog geen tien minuten in de lucht. Toen werd het boek vervangen door een plaatje van het monument voor Van Hall in het Amsterdamse Beursgebouw. Ik vermoed zomaar dat iemand Atsma in de tussentijd liet weten dat de biografie niet in beeld mocht.

Tweetversie 1…
…en versie 2, een paar minuten later.

Naarmate de premièredatum dichterbij komt, krijg ik steeds vaker de opmerking hoe leuk het is dat mijn boek wordt verfilmd. Dat wordt het dus niet. Formeel dan. Toch wil ik bij dezen alvast twee dingen verklappen. Eén: Bankier van het verzet zal zelfs bij benadering niet zo integer zijn als de man die daarin centraal staat. En twee (in alle bescheidenheid): het boek is beter.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en dit wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.

ValutaBedrag





2 gedachten over “Nee, mijn boek is niet verfilmd (of toch?)”

  1. Beste Erik,

    Tot mijn spijt ben ik nooit in de gelegenheid geweest om je persoonlijk te bedanken voor de weergaloze biografie ‘Premier van het Verzet’.

    Mijn mening zal ongetwijfeld gekleurd zijn, naar mijn overtuiging heb je een meesterwerk gemaakt.

    Vroeger werd mij weleens plagerig gevraagd of ik familie ben van die stijve burgemeester die het veld moest ruimen na het huwelijk van Beatrix, wat ik als postprovo-puber altijd stellig ontkende.

    In mijn jeugd was de oorlog altijd sluimerend aanwezig, meestal afwezig, niet iets waar openlijk over gesproken werd, laat staan borstklopperij.

    Geert Maks ‘een kleine geschiedenis van Amsterdam’ wierp een nieuw licht op de geschiedenis, waardoor de interesse voor mijn afkomst echt werd gewekt.

    Omdat het mij verbaasde dat niets in Amsterdam herinnerde aan de heldenmoed van de gebroeders van Hall stuurde ik ooit de suggestie aan toenmalig burgemeester van Amsterdam (Job Cohen) om het omstreden van Heutz monument (gemaakt door Frits van Hall, beeldhouwer, communist, verzetsstrijder, neef van) te hernoemen tot een ‘Monument voor de vrijheid’ , zoals Frits het graag had gezien.
    De reactie was lauw.
    Inmiddels is er (zoals je waarschijnlijk wel weet) een monument bij de Nederlandsche bank.

    In 2006 was er de indringende tweedelige reportage ‘Profiel’ waarin serieus aandacht werd besteed aan de betekenis van Wally.

    Vervolgens waren er de plannen van Rutger Hauer, die zijn regie-debuut zou maken met het opmerkelijke -tamelijk onbekende- verhaal van Gijs en Wally.

    En toen verscheen jouw biografie.

    Meerdere malen gelezen, zwaar onder de indruk van de integere benadering en accuraatheid, bloedstollend, geen speld tussen te krijgen, geen spelfout, prachtig geschreven.

    Jouw boek is voor mij een moreel kompas.

    Het stemt mij verdrietig om te horen dat de verwikkelingen rondom de komende speelfilm voor jou pijnlijk zijn, dat jouw goede werken geen recht wordt gedaan, je niet de erkenning krijgt die je verdient.

    Wellicht een schrale troost, maar hopelijk vind je steun bij de wetenschap dat je iets unieks, iets waardevols hebt gecreëerd dat de menselijke beperkingen overstijgt.

    Voor mij ben je een verzetsheld in vredestijd.

    Hartelijke groet,

    Jurriaan van Hall

    Beantwoorden

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.