Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

Geheime dienst serveerde links aan de nazi’s

Een vooroorlogse nazi zorgde waarschijnlijk voor een lijst met duizenden namen van linkse Nederlanders. Het overzicht kwam de bezetter tussen 1940 en 1945 goed van pas.

Tussen 1925 en 1934 was Hendrik Alexander Seyffardt chef van de Centrale Inlichtingendienst (CID). Seyffardt (1872-1943) was een fervent aanhanger van Adolf Hitler en werd in 1937 lid van de NSB. Het is waarschijnlijk aan deze fervente communistenhater te wijten dat de CID – een verre voorganger van de huidige AIVD – begon met de aanleg van lijsten waarop links-extremistisch geachte personen vermeld stonden. Hoewel de CID deze lijsten na de Duitse inval in Nederland had moeten vernietigen, bleef die van 1939 bewaard. Er stonden ruim 6400 personen op, vooral anarchisten, communisten en dienstweigeraars. Het was een uiterst handig hulpmiddel voor de nazi’s bij het oppakken van tegenstanders.

Hendrik Alexander Seyffardt.

‘Gevaarlijk communist

Aan de CID-namenrij, gerangschikt per gemeente, lijkt geen einde te komen. Pagina na pagina zijn mensen voorzien van kwalificaties als ‘gevaarlijk communist’, ‘dienstweigeraar’ of ‘vooraanstaand revolutionair’. Het zijn bijna zonder uitzondering links georiënteerden die door de CID als staatsgevaarlijk werden gebrandmerkt. Slechts drie personen die aan de uiterste rechterkant van het politieke spectrum opereerden haalden het overzicht. Maar dat waren dan ook leden van Zwart Front, een met de NSB concurrerende nationaal-socialistische organisatie.

Zaankanters

Opvallend is het aantal Zaankanters op de lijst. Van de 6400 genoemde mannen en vrouwen zijn er 206 Zaans, ruim 3%. Nederland telde in 1939 bijna negen miljoen inwoners en van hen was 0,9% te vinden in de Zaanstreek. Zaankanters waren dus stevig oververtegenwoordigd op de CID-lijst. Het toont eens te meer aan wat een links bolwerk de regio in die tijd was. Van de 206 Zaankanters op de lijst zouden er minimaal twee de oorlog niet overleven: Teunis Glijnis uit Krommenie (3-5-1945) en Dirk de Korte uit Zaandam (24-4-1942).

De CID-lijst is hier te bekijken.

CID-lijst

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en dit wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.

ValutaBedrag





1 gedachte over “Geheime dienst serveerde links aan de nazi’s”

  1. Op de lijst van de CID komen ook Cornelis Boschman voor (overleden in Sachsenhausen) en Gerrit Jan de Wit (overleden in Dachau). Deze twee waren, samen met Maarten Hart, Cornelis Schaar, Jacobus Donker en zijn zoon Cornelis, Anthonius Pompert, IJsbrand Hermsen, Gerrit Boonstra en Hubertus Jak in de nacht van 16 op 17 november opgepakt door Duitse en Nederlandse SD’ers (daaronder in ieder geval Maarten Kuiper), die geassisteerd werden door de lokale politieagenten Visser, Geerlings, Hovenier en Wagtelenberg. De actie stond onder leiding van NSB-burgemeester Jongsma, die alle mannen in de ambtswoning had ontvangen. De SD had de leiding. Jan Brasser ontkwam aan arrestatie. Brasser stond overigens ook op de lijst van de CID.

    Teunis Glijnis (niet tijdens deze nacht opgepakt) was eerder raadslid in Krommenie voor de CPN geweest.

    Beantwoorden

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.