Verhalen over de Tweede Wereldoorlog

1943: twee nazi’s op een boerenkar

De propagandamachine van de Nationaal-Socialistische Beweging reisde onvermoeibaar het land af, in een poging om zieltjes te winnen. Op 7 augustus 1943 moest ook Zaandam er aan geloven. De kiekjes van de ‘Fotodienst der N.S.B.’ overleefden de oorlog. De NSB beschikte tijdens de oorlog over zowel een foto- als een filmdienst. In navolging van de … Lees meer

Opmars en neergang van de ‘stinkende’ Zaandamse (nationaal-)socialist Jan Duijs

Een veelbelovender politicus dan Jan Duijs heeft de Zaanstreek zelden gehad, in de dubbele betekenis van het woord. De charismatische SDAP’er schetste zijn massale arbeidersachterban keer op keer in gezwollen bewoordingen een hemel op aarde. Hij klom op tot de machtigste man van Zaandam en tot Kamerlid in Den Haag. Maar zijn val was diep: … Lees meer

Waar is Lambeeks Hitlerfilm?

Zijn politieke keuze kan worden beschouwd als een domme vergissing. Het niet nee durven zeggen toen er werd aangedrongen op een NSB-lidmaatschap had vervolgens ingrijpende consequenties voor de Zaandamse fotohandelaar Willem Jan Lambeek en zijn gezin. Eigenlijk was Lambeek het constante aandringen van zijn kennis H. van Rijn, die even verderop een slagerij had, een beetje zat. En toen … Lees meer

De NSB jaagt op joodse onderduikers

Een cynisch artikel uit het nationaalsocialistische blad Zwarte Soldaat (januari 1943) over de jacht op ondergedoken joden in de Zaanstreek. “Het is Maandagavond, 4 Januari 1943 en dus brandt er licht in het Vendelkwartier van de Zaansche W.A. [Weerafdeling van de NSB]. Het is de eerste dag na de kerstvrede en uit de verschillende wijken … Lees meer